Εθνική διχασμού

Εθνική διχασμού

Του Δημήτρη Κούλαλη

Γνωρίζετε τον Ντ. Φαλντ και τον Τζ. Τεν; Τον Τσάρλς Πρινς και τον Πίτερ Γούλφι; Μήπως τον Φαμπρίς Τουρέ; Τον Χέκτορ Σαντς και τον Ντ. Μπουτόν; Όχι; Κακώς. Γιατί, αυτοί οι τύποι καθόρισαν τους όρους διαβίωσής μας από το 2008 και μετά.

Πρώην στελέχη του «αμαρτωλού» χρηματοπιστωτικού τομέα, τα οποία, αφού φόρτωσαν τα βάρη των επενδυτικών τους ρίσκων στις πλάτες των πολιτών, με τις ευλογίες φυσικά των πολιτικών τους εταίρων, συνέχισαν την καριέρα τους ως παχυλά αμειβόμενοι ακαδημαϊκοί, ως σύμβουλοι τραπεζικών κολοσσών επιπέδου Rothschild κ.ο.κ. Βλέπεις, το σύστημα έχει τον τρόπο να προστατεύει (ενίοτε και να επιβραβεύει) τους… αποσυνάγωγους.

Δέκα χρόνια μετά, ο κόσμος μας βρίσκεται εκ νέου στο χείλος του οικονομικού βαράθρου. Με την πανδημία να ανάβει το φιτίλι μιας βόμβας που ήταν έτοιμη να εκραγεί από καιρό.

Στους Ιερούς Τόπους του νεοφιλελευθερισμού, ναι για τη χώρα του προέδρου-απορρυπαντικό ο λόγος, που από τη μία υπόσχεται το μεγάλο σαπούνισμα για να γίνουν οι ΗΠΑ και πάλι λευκές κι από την άλλη προτείνει στους εξοβελισμένους από το ιδιωτικοποιημένο εν πολλοίς σύστημα περίθαλψης την κατάποση χλωρίνης ως μέτρο καταπολέμησης του κοροναϊού, η κατάσταση είναι εκρηκτική. Εκατομμύρια πολίτες προστέθηκαν στις λίστες ανεργίας, την ίδια ώρα που ομαδικοί τάφοι χώνευαν τα θύματα μιας –από πολλές απόψεις– άνισης μάχης.

Φυσικά, η μέγγενη του οικονομικού ζόφου δεν απειλεί τους πάντες.

Τρανό παράδειγμα η Disney. Με τα θεματικά της πάρκα κλειστά λόγω του COVID-19, η επιχείρηση του «κομμουνιστοφάγου» Walt Disney έστειλε στα σπίτια τους,  άνευ αποδοχών,  περισσότερους από 100 χιλ. εργαζομένους της. Την ίδια ώρα όμως που μοίραζε μπόνους στα παιδιά των υψηλών μισθολογικά κλιμακίων.

Την υπόθεση δημοσίευσαν οι Financial Times, σχολιάζοντας ότι η περίπτωση της εταιρείας του Μίκι Μάους φέρνει στο φως την «άνιση πραγματικότητα της Αμερικής».

Φυσικά, η επενδυτική κοινότητα, με πρώτη και καλύτερη την JPMorgan, καλωσόρισε την απόφαση του ομίλου για παύση πληρωμών του προσωπικού του. Αφού, ακόμη κι εν μέσω πανδημίας, οι κανόνες παραμένουν οι ίδιοι: Στα «πάνω ράφια» στρογγυλοκάθεται μια χούφτα κομψά ντυμένων στελεχών, ενώ, από κάτω, μια λεγεώνα από χαμηλόμισθους υπαλλήλους στηρίζει τη ζωή και την επιβίωσή της στα κυβερνητικά ψίχουλα της κεφαλαιοκρατικής αφθονίας.

Η Disney, πάντως, δεν έχει έλλειψη πόρων. Μπορεί τρείς από τις τέσσερεις κύριες πηγές εσόδων της να έχουν χτυπηθεί, εξαιτίας του καθολικού lockdown, όμως το «brand name» του γίγαντα της διασκέδασης συνέχισε να αποφέρει ιλιγγιώδη ποσά στο ταμείο ($20 δισ.).

Σε όλα τα πάρκα της, στην Καλιφόρνια, τη Φλόριντα, τη Γαλλία, η Disney θα συνεχίσει να εισπράττει τον μηνιαίο κρατικό μποναμά των $400 εκατ. Πράγμα που σημαίνει, υπολογίζουν οι FT, ότι η κρατική στήριξη στην πολυεθνική θα ξεπερνούσε το $1δισ. ακόμη κι αν οι εγκαταστάσεις της παραμείνουν κλειστές μέχρι τον Ιούλιο.

Η Σταχτοπούτα της εργατικής τάξης

Ο κύριος λόγος για τον οποίο η Disney δέχεται σφοδρή κριτική, όπως προείπαμε, είναι τα «χρυσά» χαρτζιλίκια για τύπους σαν τον Bob Iger, επί 15ετία ηγέτη της και πρόσφατα αναδειχθέντα ως τον καταλληλότερο για τη θέση του εκτελεστικού διευθυντή. Ο κ. Iger, από το 2005 που βρίσκεται στη Disney έχει καθαρίσει $ 716 εκατ. σε μετοχές και δικαιώματα προαίρεσης (stock options). Όπως και οι υπόλοιποι παρευρισκόμενοι στα διοικητικά συμβούλια της εταιρείας, οι τσέπες των οποίων, μόνο το 2019, γέμισαν με $ 3 δισ. προερχόμενα από μερίσματα. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι το ποσό αυτό είναι ισοδύναμο με την εξαμηνιαία καταβολή μισθών των εργαζομένων στις κατά τόπους Disneyland. Των ανθρώπων, δηλαδή που βρίσκονται στον αντίποδα των
γενναίων φιλοδωρημάτων των μετόχων της Disney, που εργάζονται για $ 13/ώρα και κάνουν υπερωρίες προκειμένου να έχουν κυριολεκτικά «ένα πιάτο φαγητό στο τραπέζι τους». Ανθρώπων όπως η κ. Villadiego, διασκεδάστρια στο Disneyworld του Ορλάντο που βρίσκεται κλεισμένη στο σπίτι της, χωρίς αποδοχές, αναμένοντας την απάντηση για το αν τελικά δικαιούται κρατική βοήθεια από τον διαλυμένο ΟΑΕΔ της Φλόριντα. Πάντως, μέχρι αυτή τη στιγμή, μόνο ένα μέρος των αιτούντων έχει λάβει την πολυπόθητη επιταγή επιβίωσης, σύμφωνα με τον Jeremy Haicken, πρόεδρο του σωματείου Unite Here Local 737, το οποίο εκπροσωπεί πολλούς εργαζομένους στη Disney.

E, και ΤΙΝΑ κάνουμε αν η εταιρεία δεν έχει χρήματα, λόγω της πανδημίας και της παρατεταμένης καραντίνας; Όλοι στο ίδιο καζάνι βράζουμε, θα πει ίσως κάποιος που δεν πείστηκε από τα στοιχεία που ήδη παρουσιάσαμε. Αγνοώντας, άθελά του, ελπίζουμε, ότι τα αποθεματικά ποσά, η πιστωτική διευκόλυνση και η συγκέντρωση κεφαλαίων αποφέρουν στην πρωτοπόρα δύναμη της βιομηχανίας του θεάματος περίπου $30 δισ. σε μετρητά, ενώ άλλα $12,5 δισ. τρέχουν σε διετείς εξυπηρετήσεις δανείων. Πράγμα που σημαίνει, τονίζει ο Neil Begley, κορυφαίος αναλυτής της Moody’s, ότι έχουν ρευστότητα κοντά στα $17,5 δισ. Θυμηθείτε, η μισθοδοσία των υπαλλήλων στα θεματικά πάρκα, για ένα εξάμηνο, δεν ξεπερνά τα $3 δισ…

«Υπάρχει μια κουλτούρα στη Disney που επιτρέπει τη δημιουργία ενός τεράστιου –μισθολογικού– χάσματος μεταξύ στελεχών και εργατικού δυναμικού», επισημαίνει ο Yo Takatsuki της AXA Investment Managers, δείχνοντας, ενδεχομένως, όχι μόνο τον εταιρικό γίγαντα πίσω από εκατομμύρια παιδικά χαμόγελα, μα και τη Seaworld Parks & Entertainment, τη Volkswagen, τη ΒΜW, την Daimler κ.ά. που έβαλαν το χέρι στο βάζο με το μέλι της κρατικής βοήθειας, ενώ συνέχισαν να τρέχουν το πρόγραμμα διανομής μερισμάτων στους CEO και τους μετόχους.

Ο κ. Iger, είπαμε πριν, παραιτήθηκε του μισθού του για το υπόλοιπο του τρέχοντος έτους. Ομοίως έπραξαν και οι CEO των Bed Bath & Beyond, Αrcadia, Gap, Ralph Lauren κ.ά, περικόπτοντας το 30-100% του μισθού τους. Xαμηλώνοντας –ή τουλάχιστον έτσι πίστευαν– τη φλόγα στο καζάνι όπου κοχλάζει ο… διχασμός και η «κακία» όσων αναγκάζονται να ακουμπήσουν τις οικονομίες μιας ζωής για να τα βγάλουν πέρα, τους πρώτους μήνες της ένταξής τους στις νέες ταξιαρχίες των ανέργων.

Όπως όμως εξηγούσε το περιοδικό Forbes, η περικοπή του μισθού των CEO δεν αφορά τους οικονομικούς δείκτες, αλλά τις δημόσιες σχέσεις, καθώς δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένα μεγάλο μέρος της αμοιβής ενός εταιρικού διευθυντή προέρχεται από μπόνους και άλλα προνόμια. Προνόμια, που επιτρέπουν σε έναν CEO να αμείβεται στα χαρτιά με $1,7 εκατ/χρόνο, εισπράττοντας, παρόλα αυτά περίπου $48 εκατ.μέσα σε μια τριετία. Ο λόγος, φυσικά, για τον επικεφαλής της σοβαρά πληττόμενης από τον COVID-19 Boeing.

Προσοχή στο κενό… αέρος

Θα μας επιτρέψετε, μιας και πιάσαμε τις υψηλές πτήσεις των εταιρικών μπόνους, να επιχειρήσουμε μια σύντομη βουτιά στο χάος της εν Ελλάδι οικονομικής πραγματικότητας.

Πριν λίγες μέρες, ο πρόεδρος της Aegean, κ. Βασιλάκης δήλωσε ότι ο όμιλος-σύμβολο του σύγχρονου ελληνικού επιχειρείν βρίσκεται σε δεινή θέση, έχοντας απολέσει το 99,95% των εσόδων του. Σε έναν μήνα πήγαμε «από το ρετιρέ στο υπόγειο» είπε χαρακτηριστικά, προμηνύοντας μείωση του προσωπικού.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο συζητείται η κρατική επιδότηση της εταιρείας, προς απογοήτευση ίσως των νεοφιλελεύθερων ταγών των σαρωτικών ιδιωτικοποιήσεων. Σύμφωνα με το Sofokleousin.gr, η ενίσχυση μπορεί να λάβει τη μορφή μετοχών ή δανείου μετατρέψιμου σε μετοχές. Ουσιαστικά, συνέχιζε το ίδιο ρεπορτάζ, με τη βοήθεια τραπεζιτών και χρηματοοικονομικών συμβούλων επιχειρείται η διαμόρφωση μιας φόρμουλας έμμεσης κρατικοποίησης που θα «ελαχιστοποιεί την παρουσία του Δημοσίου στην εταιρεία, χωρίς όμως να έχει χαρακτηριστικά οικονομικού-επιχειρηματικού σκανδάλου». Μια λύση, δηλαδή, λίγο καλύτερη για την Aegean από αυτή που υιοθετήθηκε για παρόμοιες περιπτώσεις στην ΕΕ και τις ΗΠΑ.

Λύση που άνοιξε την όρεξη και στις εταιρείες διαχείρισης των ελληνικών περιφερειακών αεροδρομίων –εκείνες που «επένδυσαν» στις υποδομές της χώρας με χρήματα των Ελλήνων φορολογουμένων, τις οποίες μάλιστα εκθείαζε σε συνέντευξή του προ μηνών ο κ. Βασιλάκης– ζητώντας από τα Υπουργεία Υποδομών και Οικονομικών να τις στηρίξουν. Με λύσεις, όπως η αναστολή των αμοιβών παραχώρησης, η μετάθεση της πληρωμής ΦΠΑ ή ακόμη και η παράταση των συμβάσεων παραχώρησης.

Νιώθετε ότι δεν θα δρέψετε εσείς πρώτοι τους καρπούς των κρατικών «λεφτόδεντρων»;

Σωστά, νιώθετε.

Ας επιστρέψουμε όμως στην Aegean.

Σύμφωνα με τον κ. Βασιλάκη, ακόμη και αν η τουριστική κίνηση αρχίσει να ζωντανεύει στις αρχές του ερχόμενου Ιούνη, οι απώλειες είναι αδύνατο να αναπληρωθούν. Ωστόσο, μια ματιά στις οικονομικές καταστάσεις του μονοπωλιακού ομίλου αρκεί για να κατανοήσει και ο πλέον ανίδεος ότι λεφτά υπάρχουν.

Όπως σημείωνε σε πρόσφατο άρθρο του ο οικονομολόγος Λ. Βατικιώτης, από το 2005 μέχρι και την περασμένη χρονιά, έχοντας αφαιρεθεί η ζημία της περιόδου 2010-12, τα «μετά φόρων κέρδη της εταιρείας έφτασαν τα 522,9 εκατ. ευρώ», με τα ποσά που δόθηκαν σε μερίσματα να αγγίζουν τα 210,7 εκατ. ευρώ, αποκλειστικά για το διάστημα 2015-2019.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να στοιχηθεί κάποιος πίσω από το αίτημα «κανένα ευρώ από τον δημόσιο κορβανά για τη διάσωση ιδιωτικών εταιρειών». Ένας απ’ αυτούς είναι η παλαιότερη θέση του υπουργού που πραγματοποίησε την ιδιωτικοποίηση της Ολυμπιακής, του κ. Χατζηδάκη, περί τερματισμού της αίσθησης ότι «πετιούνται» τα λεφτά των φορολογουμένων. 
Στην περίπτωση της Aegean, προς χάριν ενός ιδιωτικού μονοπωλίου, το οποίο ο ίδιος –έπειτα κι από την καίρια, σύμφωνα με τον Τύπο της εποχής, μεσολάβηση του αείμνηστου Κ. Μητσοτάκη– βοήθησε να δημιουργηθεί.

Τι, να μη μιλάμε για ιδιωτικό μονοπώλιο; Όχι, δα. Το καμπανάκι του κινδύνου για το χτήσιμο ενός μονοπωλιακού τείχους –τουλάχιστον στις πτήσεις εσωτερικού– είχε επισημάνει ήδη από το 2009 η ΜIG του εκλιπόντος Α. Βγενόπουλου, του ομίλου που τελικά έκανε το «deal» με την κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή, αγοράζοντας τις Ολυμπιακές Αερογραμμές, τις οποίες τέσσερα χρόνια αργότερα μεταβίβασε στην Αegean του κ. Βασιλάκη.

Άραγε, τι θα είχε συμβεί αν το «πρόβλημα της Ολυμπιακής δεν είχε ολοκληρωθεί το 2009»; αναρωτιόταν πριν μερικά χρόνια ο υπουργός ειδικών αποστολών, κ. Χατζηδάκης. Για να απαντήσει ο ίδιος: «(…) οι φορολογούμενοι θα είχαν φορτωθεί πρόσθετα ελλείμματα πολλών εκατομμυρίων στις πλάτες τους»…

Χρειάζεται να πούμε επ’ αυτού κάτι άλλο;

Αφήστε. Ρητορικό το ερώτημα.

***

Οι έχοντες του καιρού μας ομνύουν στην εθνική ενότητα.  Αρκεί αυτή η ενότητα να μην διαταράσσει την εκμεταλλευτική κανονικότητα του υπάρχοντος συστήματος παραγωγής. Γιατί, τότε, η φανέλα με το εθνόσημο βγαίνει, ο κόσμος χωρίζεται και πάλι στα δύο, με τους υποτελείς  να αποτελούν απλά ένα νούμερο στη χασούρα και τα κέρδη εταιρικών και κρατικών ισολογισμών. Όποιος αντιστέκεται στη βαρβαρότητα βαφτίζεται διχαστής. Εκείνος που την επιβάλλει, όμως,  πώς ακριβώς λέγεται; Κι αυτό το ερώτημα δεν είναι καθόλου ρητορικό…

thepressproject.gr

(αναδημ. απο  το www.nostimonimar.gr )